Nowa lista szkolnych lektur.

Żeby się nie denerwować, nie będę pisać o reformie edukacji jako całości, bo jak zaczynam o tym myśleć, to mnie boli głowa.
Nie będę też pisać o całej nowej podstawie programowej, bo wtedy mrowi mnie w kręgosłupie i zaczynam mieć tiki nerwowe, ale poznęcam się nad nową, prawilną listą lektur szkolnych, która - zwłaszcza w starszych klasach, cofa czas i zniechęca do czytania jak mało co.

Z nowej listy lektur wyłania się nie tylko martyrologiczny obraz Polski, ale przede wszystkim widzimy, że osoby, które układały tę listę, W ŻYCIU NIE WIDZIAŁY NA OCZY WSPÓŁCZESNYCH DZIECI Z PODSTAWÓWKI.
Nie znają ich możliwości poznawczych, umiejętności, języka i - przede wszystkim - upodobań. Bo - wierzcie lub nie - czytanie powinno być przyjemnością, jeśli chcemy dzieci nauczyć, że książki są fajne.
Nie musimy o tym przekonywać dzieci z zadbanych domów, w których się czyta dzieciom od urodzenia, ale cała reszta - śmiem twierdzić, że jednak większość - musi się tego nauczyć w szkole. Z nowym programem i tymi koszmarnymi lekturami, nie osiągniemy niczego dobrego.

No to do rzeczy.

KLASA IV

Na liście obowiązkowej poza hymnem, wierszami i legendami mamy:

Jan Brzechwa, Akademia pana Kleksa
Janusz Christa, Kajko i Kokosz. Szkoła latania (komiks)
René Goscinny, Jean-Jacques Sempé, Mikołajek (wybór opowiadań)
Adam Mickiewicz, Powrót taty, Pani Twardowska, Pan Tadeusz (opisy)
Joanna Olech, Dynastia Miziołków

Najnowsza na tej liście jest "Dynastia Miziołków", poza tym pochwalić należy obecność komiksu ("Kajko i Kokosz" jest ok, ale śmiem twierdzić, że dużo lepszy byłby któryś z komiksów Samojlika lub np. "Łauma" - można by wtedy połączyć to z nauką polskich legend). "Mikołajek" jest ze "starej" listy i cieszę się, że został. 

Zamiast "Akademii pana Kleksa" lepszy byłby pierwszy tom "Harrego Pottera" (przynajmniej bardziej współczesne i język bardziej strawny), ale nie jest to najgorszy z możliwych wyborów, za to Mickiewicz dla czwartoklasisty to sen wariata.

Fragmenty "Pana Tadeusza"? Czwartoklasiści mają problem ze zrozumieniem tekstu naszego hymnu, a co dopiero przyniesie katowanie ich świerzopem i dzięcieliną? Miłość do trzynastozgłoskowca? To są dzieci, które czytają "Zwiadowców" i "Magiczne drzewo" - sądzicie, że docenią kunszt wieszcza? Do tego trzeba dorosnąć, siłą się zachwytu nie wywoła. 

"Powrót taty"? Serio? 

„Pójdźcie, o dziatki, pójdźcie wszystkie razem
Za miasto, pod słup, na wzgórek;
Tam przed cudownym klęknijcie obrazem,
Pobożnie zmówcie paciórek.

Tato nie wraca: ranki i wieczory
We łzach go czekam i trwodze;
Rozlały rzeki, pełne zwierza bory,
I pełno zbójców na drodze”.

Jezu. Nie wiem, czy wiecie, ale u nas w domu ten poemat funkcjonuje jako dowcip. Fragmenty cytujemy czasami w sytuacjach zdecydowanie nietragicznych. Może jesteśmy dewiantami.

A tu "Powrót taty" wg. Bartka Podlewskiego:

Na liście lektur uzupełniających nie ma NIC współczesnego. Najmłodsza z zalecanych książek jest z lat 60. XX wieku. Najwyraźniej musimy się zatrzymać na lekturach, które pamięta ze szkoły sam nadprezes. Szkoda, bo tyle mamy fantastycznej współczesnej literatury.

Adam Bahdaj, Kapelusz za 100 tysięcy

Frances Hodgson Burnett, Tajemniczy ogród lub inna powieść

Janusz Korczak, Król Maciuś Pierwszy

Maria Kownacka, Zofia Malicka, Dzieci z Leszczynowej Górki

Selma Lagerlöf, Cudowna podróż

Sat-Okh, Biały mustang

Czwarta klasa jednak nie jest taka najgorsza, dalej zaczyna się prawdziwa jazda.

KLASA V

Znowu mamy listę pozbawioną literatury współczesnej. Poza wybranymi mitami greckimi i poezją, mamy w większości same koszmarki i ZNOWU "Pana Tadeusza". 

Clive Staples Lewis, Opowieści z Narni. Lew, czarownica i stara szafa

Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz (zwyczaje i obyczaje)

Ferenc Molnar, Chłopcy z Placu Broni

Bolesław Prus, Katarynka

Juliusz Słowacki, W pamiętniku Zofii Bobrówny

Seweryna Szmaglewska, Czarne Stopy

Biblia, powstanie świata i człowieka oraz wybrane przypowieści ewangeliczne

Obecnie "Opowieści z Narnii" są w klasie czwartej. Zostały przeniesione do piątej, co dużej różnicy nie robi, no i jest to jedyna strawna pozycja w klasie piątej. 

Są za to książki pełne stereotypów na temat tego, co chłopięce i co dziewczęce, bo były pisane tak dawno temu, że nikomu nie przychodziło wtedy do głowy, że może być inaczej. I na takiej literaturze będą znowu chowane kolejne pokolenia. 

Nie skomentuję nawet koszmarnych "Chłopców z Placu Broni", a "Katarynka" nie wnosi absolutnie niczego, poza znużeniem literaturą polską. Słowacki, matko kochana. To nie czas na Słowackiego. Zwłaszcza na te straszliwe nudy. 

Gwiazdy błękitne, kwiateczki czerwone
Będą ci całe poemata składać.
Jabym to samo powiedział, co one,
Bo ja się od nich nauczyłem gadać;
Bo tam, gdzie Ikwy srebrne fale płyną,
Byłem ja niegdyś, jak Zośka, dzieciną.

"Czarne stopy" to książka nudna, słaba i nieaktualna. Jeśli miała na liście być literatura przygodowa, to można było wybrać spośród setek innych, współczesnych pozycji, zamiast katować dzieci tym koszmarkiem. Na dodatek to kolejna pozycja z tej listy, w której przygody przeżywają WYŁĄCZNIE chłopcy. Dziewczynki występują w tych książkach jako biedne sierotki słuchające muzyki, albo adresatki poematów. Jestem na to wściekła, jak na mało co.

Co do "Biblii" jako tekstu kultury - jasne, trzeba go poznać, ale cóż - oby nauczyciele zachowali przy tym neutralność światopoglądową. W obecnych czasach jest to obawa dość uzasadniona. 

Na liście lektur nadobowiązkowych (i dopiero tutaj) pojawia się coś współczesnego, ale znowu, bez szaleństw, bo z Maleszki w piątej klasie dzieciaki już raczej wyrastają, "Alicja" jest specyficzna i ciężka, chociaż przynajmniej literacko się broni, Tomek też da się przeżyć (przynajmniej bywa zabawny), za to cała reszta - ludzie kochani...

Pieprzony "Janko Muzykant", "Sposób na Alcybiadesa" - znowu przygody chłopców w latach 60.? Prezesie, cholera, świat poszedł do przodu od tamtej pory:

Lewis Carroll, Alicja w Krainie Czarów

Andrzej Maleszka, Magiczne drzewo

Karol May, Winnetou

Małgorzata Musierowicz, wybrana powieść

Edmund Niziurski, Sposób na Alcybiadesa

Bolesław Prus, Kamizelka

Henryk Sienkiewicz, Janko Muzykant

Mark Twain, Przygody Tomka Sawyera

Znowu nic sensownego, poza ultrapoprawną, pobożną Musierowicz (jednak lepsza Musierowicz, niż rasistowski, pełen stereotypów, pełen niemal wyłącznie męskich bohaterów "Winnetou").

KLASA VI

Ooo, tu dopiero się dzieje. Widzimy zupełnie oderwanych od rzeczywistości twórców podstawy programowej. Poza wierszami mamy np. bajki Krasickiego, które są na poziomie dzieci znacznie, znaaacznie młodszych i - WOW - jedyną, całkiem fajną współczesną książkę - "Felix, Net i Nika", która jednakowoż jest pozycją dla góra dziesięciolatków!!!  Serio. Ktoś tam nawet nie przeczytał tych książek:

Antoni Czechow, Kameleon, Śmierć urzędnika

Rafał Kosik, Felix, Net i Nika oraz Gang Niewidzialnych Ludzi

Ignacy Krasicki, wybrane bajki

Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz (polowanie oraz koncert Wojskiego)

John Ronald Reuel Tolkien, Hobbit, czyli tam i z powrotem

Henryk Sienkiewicz, W pustyni i w puszczy

Obok bajeczek dla maluchów mamy - NIESPODZIANKA - znowu "Pana Tadeusza" i całą plejadę literatury zdecydowanie niewspółczesnej. Widzimy znowu nieznośnego Sienkiewicza, Czechow to lektura na jeden kęs, więc nie będę się czepiać, Hobbit - jako popkulturowo znany - może faktycznie być w sam raz.

Lektura uzupełniająca nie przynosi wielkiej ulgi (pomijam cały czas milczeniem fakt, że sama obecność jakiejkolwiek listy w dziale "lektury uzupełniające", odbiera nauczycielom swobodę, jaką mieli do niedawna w doborze dodatkowych lektur).

Na plus obecność współczesnej książki przygodowej (Kozioł), ale przyznaję, że pierwszy raz o niej słyszę, nigdy jej nie miałam w rękach, więc nie wiem, co sobą reprezentuje. Druga współczesna pozycja, książka Katarzyny Zychli, to koszmarek. Zadałam sobie trud, żeby ją przejrzeć. Wydawnictwo Credo wydaje pozycje w rodzaju chrześcijańskich przypowiastek w stylu Paulo Coelho. Literacko to się nie broni, można było wybrać coś znacznie lepszego.

Dumas i Montgomery czytają się lekko, a z Lemem należy się zapoznać, jasne, ale znowu - za mało książek pokazujących, że istnieje na świecie świat inny, niż świat męskich przygód i grzecznych pensjonarek.

Aleksander Dumas, Trzej muszkieterowie

Joseph Rudyard Kipling, Księga dżungli

Marcin Kozioł, Skrzynia Władcy Piorunów

Stanisław Lem, Cyberiada (fragmenty)

Kornel Makuszyński – wybrana powieść

Lucy Maud Montgomery, Ania z Zielonego Wzgórza

Alfred Szklarski, wybrana powieść

Katarzyna Zychla, Dziewczynka tańcząca z wiatrem

KLASA VII

Nie zdziwi Was, że znowu mamy "Pana Tadeusza", prawda?

Charles Dickens, Opowieść wigilijna

Aleksander Fredro, Zemsta

Jan Kochanowski, wybór fraszek, pieśni i trenów, w tym tren I, V, VII, VIII

Ignacy Krasicki, Żona modna

Adam Mickiewicz, Reduta Ordona, Śmierć Pułkownika, Świtezianka, II część Dziadów, Pan

Tadeusz (historia Polski)

Henryk Sienkiewicz, Quo vadis, Latarnik

Stefan Żeromski, Siłaczka

ANI JEDNEJ KSIĄŻKI WSPÓŁCZESNEJ W KLASIE SIÓDMEJ. ANI JEDNEJ!!!

To na pewno rozbudzi w młodzieży miłość do literatury. 

O ile "Opowieść wigilijna" to ważny tekst kultury, a "Zemsta" jest wystarczająco lekka, żeby przy jej pomocy zapoznać dzieciaki z gatunkiem dramatu, to mamy znowu koszmarną ilość Mickiewicza (po co aż tyle? nie mówię, że w siódmej klasie nie przyszedł czas na wieszcza, ale - co cholery - ileż można?).

"Żona modna" to pozycja chybiona na wielu poziomach. Paskudna, przestarzała, niepotrzebna. Kolejny rok z rzędu dzieci katują KOLEJNEGO Sienkiewicza. 

"Siłaczka" jest przynajmniej krótka... 

Lektury uzupełniające wyglądają minimalnie lepiej. Daleko im do ideału i współczesności, ale kilka z nich może faktycznie zainteresować wczesnonastoletnie dzieci. Nie wiem tylko, czy znajdzie się na nie czas, przy całym tym Mickiewiczu...

Proszę, jest np. Christie, co ma potencjał przynajmniej wciągnąć i zaciekawić, jest "Stowarzyszenie Umarłych Poetów", które można uzupełnić świetnym filmem w sam raz dla kontestującej młodzieży, ale - cóż - jest też kolejny Sienkiewicz (suprise, suprise...):

Agatha Christie, wybrana powieść kryminalna

Ernest Hemingway, Stary człowiek i morze

Helena Keller, Widzieć przez trzy dni

Nancy H. Kleinbaum, Stowarzyszenie Umarłych Poetów

Beata Obertyńska, Z domu niewoli (fragmenty)

Henryk Sienkiewicz, Krzyżacy

Melchior Wańkowicz, Ziele na kraterze (fragmenty)

Omówmy jednak kurioza. Słyszeliście o Helenie Keller? Ja też nie. Nie wiem, skąd to wzięli, ale założę się, że po prostu ktoś z "ekspertów" akurat czytał coś, co wyciągnął z zakurzonej piwnicy i był głęboko wzruszony, więc wrzucił na listę. Poczytałam o autorce, ale Google nie pokazuje mi jej książki NIGDZIE. Nikt o niej nie słyszał, nie ma żadnej recenzji, streszczenia, egzemplarza w księgarni. Nic. Po biografii autorki sądzę, że będzie to pokrzepiająca opowiastka o przezwyciężaniu ograniczeń (była głuchoniema). Nie do dostania nigdzie, więc pewnie nikt jej nie przeczyta i tak.

Obertyńska to pamiętnik tułaczki po sowieckich łagrach, a Wańkowicz - cóż - to Wańkowicz. Kolejna powieść-pamiętnik, tym razem z lat 50. Oh, joy...

KLASA VIII

ZNOWU PAN TADEUSZ!!!!

Aleksander Kamiński, Kamienie na szaniec

Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz

Juliusz Słowacki, Balladyna

Antoine de Saint-Exupery, Mały Książę

Stefan Żeromski, Syzyfowe prace

Nic współczesnego, co Was pewnie nie dziwi. 

Mamy tu obrzydliwe "Kamienie na szaniec" (hej, wojenka, dzielni chłopcy, znowu, znowu, znowu); jest też "Mały książę", który jest książką dla młodszych dzieci, wbrew temu, co chcą myśleć niektórzy dorośli, ale poza tym, że jest pretensjonalny, to przynajmniej nieszkodliwy.

Gorzej, że znowu Żeromski i znowu nic, co się czyta z przyjemnością. Nic, co ma dziewczęcych bohaterów (no, w "Balladynie" przynajmniej są i pojawiają się trupy, zawsze to jakaś rozrywka).

W lekturach uzupełniających pojawiają się "Igrzyska śmierci" (osobiście nie lubię, ale młodzież uwielbia, więc tutaj wielki plus), ale poza tym - czy ktoś nie mógłby pójść do ministerstwa i im powiedzieć, że upadli na głowę?

Bogdan Bartnikowski, Dzieciństwo w pasiakach

Miron Białoszewski, Pamiętnik z powstania warszawskiego (fragmenty)

Suzanne Collins, Igrzyska śmierci

Arkady Fiedler, Dywizjon 303

Jan Paweł II, Pamięć i tożsamość (fragmenty)

Karolina Lanckorońska, Wspomnienia wojenne 22 IX 1939 – 5 IV 1945 (fragmenty)

Nela Mała Reporterka, Nela na kole podbiegunowym

E.-E. Schmitt, Oskar i pani Róża

Dzieciństwo w pasiakach, Pamiętnik z powstania, Dywizjon, Wspomnienia wojenne??? Hej, nie za radośnie? Wisienką na torcie jest jednak "Nela na kole podbiegunowym" obok całej tej martyrologii. Oto książka dla ośmiolatków obok literatury wojennej. Ja pierdolę. Wybaczcie język, ale JA PIERDOLĘ.

--- --- --- 

Słuchajcie, czas na tajne komplety.

Czas na rozmowy z nauczycielami, żeby się dowiedzieć, jak zamierzają realizować ten szalony program. Czas na rozmowy z naszymi dziećmi na temat tego, co się będzie działo w szkołach. A może nawet czas na wyprowadzkę z tego szalonego kraju...