Moje cudowne dzieciństwo w Aleppo

To będzie post o tym, jak pękło mi serce.

Grzegorz Gortat napisał książkę. Zyski z jej sprzedaży idą na pomoc dla Syrii (przez PAH).

To jest książka dla każdego od - moim zdaniem - siódmego roku wzwyż. Powiedziałabym wręcz, że jest to lektura obowiązkowa, że powinna być włączona do kanonu, rozdawana z każdej okazji, przesyłana do rządzących, cały kraj powinien być nią oplakatowany. Tak, tak, tak. Tak sądzę i będę bronić tej opinii własną piersią.

"Moje cudowne dzieciństwo" to opowieść o rodzinie, która żyje w ruinach Aleppo. W domu z oknami zabitymi dyktą, domu w połowie zburzonym, otoczonym gruzem i śmiercią. Bombardowania miasta są częścią ich życia. Inny świat dla młodszych dzieci w ogóle nie istnieje, ale to nie znaczy, że jest mniej strasznie - do tego nie można się przyzwyczaić. Najmłodszy Tarik płacze za każdym razem, kiedy słyszy samoloty; Jasmina, będąca narratorką, jest najstarsza i pamięta jeszcze okruchy normalnego świata, w którym jej tata pracował na uczelni, a dzieci chodziły do szkoły.

Od pierwszej do ostatniej strony serce waliło mi tak, jakbym była na krawędzi paniki. Opowieść dziecka o świecie, w którym wujek jest islamistą, bandyci podkładają bomby-zabawki, żeby zabijać dzieci, które w chwilach rzadkiego spokoju organizują mecze piłki nożnej dla jednonogich chłopców.

To jest świat, w którym dorastają tysiące dzieci. W którym umierają tysiące dzieci i tysiące rodziców.

W chwili kilkudniowego rozejmu miasto próbuje zmartwychwstać, ludzie się cieszą, zaczynają wychodzić na przysypane gruzem ulice, rozmawiać ze sobą, by po chwili usłyszeć o zerwaniu rozejmu i musieć znowu uciekać do piwnic. Pomoc humanitarna jest rozkradana i niszczona. Tak trudno dotrzeć do tych wszystkich ludzi tam, na miejscu (cwaniaki z polskiego rządu uważają, że ach, pomagajmy im TAM; ciekawe jak...), bo po drodze tyle złego może się wydarzyć.

Reżim nienawidzi wykształcenia i kultury. Prześladuje nauczycieli, prześladuje wszystko, co ma znamiona wolności. Także starego, schorowanego nauczyciela, którego cała rodzina zginęła w nalocie, ale on - mimo tego - próbuje jeszcze po kryjomu uczyć dzieci.

Na przykład, że przez wiele stuleci nasz kraj był prawdziwą potęgą i wrogowie nie próbowali z nami zadzierać. Dlaczego byliśmy potęgą? Bo jako naród nigdy się nie kłóciliśmy. Nie daliśmy się nikomu podzielić. 

Nawet w czasie kilkudniowego rozejmu widać te podziały. Religijni radykałowie chcieliby nawet wtedy rządzić i zniewalać. Prześladować już prześladowanych. Nie potrafią zaakceptować tego, że można żyć po swojemu. I te podziały sprawiają, że nie da się tam żyć nawet, kiedy opada na chwilę bitewny pył.

Przeżyć cztery lata bez choćby promyka nadziei, to jak być pochowanym za życia w grobowcu. Pamiętacie, jak prezydent Ameryki narysował czerwoną linię? I zapowiedział, że jeśli reżim syryjski ją przekroczy, to będzie to koniec reżimu? Już on zrobi wszystko dla odsunięcia prezydenta Syrii od władzy! I co? Wkrótce syryjskie władze użyły broni chemicznej przeciwko własnym obywatelom, a Ameryka nawet nie kiwnęła palcem, żeby kogoś ukarać. [...] Prezydent Ameryki, ten, który tak straszył ukaraniem złoczyńców, zakończył swoją kadencję i odszedł jakby nigdy nic, a nasz wciąż rządzi. Dla utrzymania się u władzy będzie nadal zabijał.

Rodzina Jasminy wegetuje. Rodzice próbują dzieciom zapewnić namiastki normalności, pójść na spacer, kiedy samoloty akurat odlecą, zrobić zabawki z puszek, uczyć, opowiadać bajki, ale ileż to wymaga heroizmu! Żeby nie płakać przy każdej opowieści, która mówi o normalnym życiu, żeby nie umierać ze strachu, kiedy dziecko wychodzi na chwilę pobawić się w ruinach.

Cierpiałam czytając. I chciałabym, żeby wszyscy to poczuli. Chciałabym, żeby wszyscy to poczuli i przypomnieli sobie historię Polski, polskich uchodźców, hołubionego małego powstańca, polskie sieroty, ludzkie dzieci, ludzi, człowieczeństwo, miłosierdzie.

Kupcie tę książkę. Wykupcie cały nakład, a potem następny i następny! I nie zgadzajcie się na mowę nienawiści. I zapłaczcie nad Syrią. Nie przyjęcie uchodźców za parę lat stanie się wielkim wstydem Polski. A może nawet - jeśli jakiś rozszalały radykał w rządzie zacznie prześladować własnych obywateli i będziecie próbowali uciec - odbije nam się czkawką, bo nikt nas nie przyjmie, jak będziemy chcieli poszukać schronienia. Łatwo jest siedzieć cicho i udawać, że nic się nie dzieje. Nie poddawajcie się tej pokusie.

Fajnie jest przytulać własne dziecko w bezpiecznym, spokojnym domu. Mam tak bardzo w nosie, czy podłogi są dobrze umyte, czy trawnik jest dobrze skoszony, czy jest porządek w szafie. Może być, ale nie musi, bo i tak mam tak dużo szczęścia, chociaż coraz częściej, patrząc na jad lejący się z ust naszej większości rządzącej, zaczynam się lękać, że dosięgnie on i mnie. I że będę musiała uciekać przed bojówkami obrony terytorialnej, która będzie chciała wyrównać wszystkich do pisowskiej foremki. Nie pozwólmy na to, jeszcze jest szansa. A kiedy to nam się uda, będzie łatwiej pomóc innym.

I tego wszystkim życzę z okazji minionego Dnia Dziecka. I z okazji wakacji, które wciąż jeszcze są dla nas, dzieci Europy, beztroskie. Chociaż sumienie powinno nas gryźć całkiem mocno, bo gdzieś tam, całkiem niedaleko, w ruinach siedzą przerażone dzieci.

Josif Brodski - "Piosenka o Bośni"

W chwili, gdy strzepujesz pyłek,
jesz posiłek, sadzasz tyłek
na kanapie, łykasz wino -
ludzie giną.

W miastach o dziwacznych nazwach
grad ołowiu, grzmot żelaza:
nieświadomi, co ich winą,
ludzie giną.

W wioskach, których nie wyśledzi
wzrok - bez krzyku, bez spowiedzi,
bez żegnania się z rodziną
ludzie giną.

Ludzie giną, gdy do urny
wrzucasz głos na nowych durni
z ich nie nową już doktryną:
"Nie tu giną".

W stronach zbyt dalekich, by nas
przejąć mógł czyjś bólu grymas,
gdzie strach lecieć cherubinom -
ludzie giną.

Wbrew posągom i muzeom -
jako opał służy dziejom
przez stulecia po Kainie
ten, kto ginie.

W chwili, kiedy mecz oglądasz,
czytasz, co wykazał sondaż,
bawisz dziecko śmieszną miną -
ludzie giną.

Czas dzielący ludzkie byty
na zabójców i zabitych
zmieści cię w rubryce szerszej
tak, w tej pierwszej.